زندگینامه مفضل بن عمر جعفی کوفی

زندگینامه مفضل بن عمر جعفی کوفی

توضیحات کامل مطلب

زندگینامه مفضل بن عمر جعفی کوفی

چکیده ای از زندگینامه مفضل بن عمر جعفی کوفی:

مشخصات فردی :

نام : مفضل بن عمر جعفی کوفی

لقب : جعفی

محل ولادت : کوفه

محل زندگی : کوفه

وفات : کمی پس از شهادت امام کاظم (ع)

مشخصات دینی :

از یاران : امام صادق (ع) • امام کاظم (ع)

فعالیت ها : نقل روایت

مشایخ : جابر بن یزید جعفی، یونس بن ظبیان و خیبری بن علی طحان

شاگردان : محمد بن سنان، ابن ابی عمیر، عثمان بن عیسی، معلی بن خنیس، خلف بن حماد

آثار : توحید مفضل

زندگینامه مفضل بن عمر جعفی کوفی :

مفضل بن عمر که از قبیله جعفی بود، با کنیه های “ابوعبدالله” و “ابومحمد” شناخته می شود. او در اواخر قرن اول هجری قمری در شهر کوفه متولد شد و تمام عمر خود را در این شهر گذراند. به دلیل علاقه شدید خود به دانش و معرفت، مفضل به عنوان یکی از برجسته ترین دانشمندان و متفکران تاریخ اسلام شناخته شده است.

سال وفات مفضل دقیقا مشخص نیست. برخی او را در سال 148 قمری فوت کرده می دانند، اما با توجه به اینکه بعضی دیگر از مورخان او را جزو شاگردان امام رضا (ع) ذکر کرده اند و با توجه به اینکه سال شهادت امام کاظم (ع) 183 قمری است، مفضل احتمالا باید اندکی پس از این زمان فوت کرده باشد.

مورخان به طور قطع او را هم عصر امام صادق (ع) و امام کاظم (ع) و از یاران این دو امام دانسته اند؛ اما براساس برخی روایات، مفضل امام باقر (ع) را نیز درک کرده و تا زمان امام رضا (ع) نیز زنده بوده است. مفضل از وکلای امام صادق (ع) در شهر کوفه بود و بنابر برخی روایات، اموالی از طرف امام در دست داشت تا برای حل اختلافات مالی شیعیان مصرف کند. علاوه بر این، برخی او را وکیل امام کاظم (ع) نیز دانسته اند.

ابو محمد مفضل بن عمر جعفی کوفی یکی از فقهای شیعه و اصحاب و شاگردان امامان شیعه دوازده امامی جعفر بن محمد (امام ششم)، موسی بن جعفر (امام هفتم) و علی بن موسی (امام هشتم) بود. وی وکیل جعفر صادق در کوفه بود و در اواخر قرن اول هجری در شهر کوفه به دنیا آمد. مفضل روایات زیادی را از جعفر صادق و موسی کاظم نقل کرده و از روات بزرگ حدیث شناخته می شود.

غالب علمای شیعه چون کلینی، شیخ مفید، شیخ طوسی، او را صحابی خاص امام ششم و امام هفتم شیعیان می دانند و محدث قمی گوید: “اختلافات شیعیان را حل می کرد و نماینده امام صادق و امام کاظم علیهم السلام بوده است.” هر چند در ذم او نیز روایاتی نقل شده است و نسبت هایی چون “فاسد المذهب”، “مضطرب الروایه”، “خطابی” بودن به او داده شده است ولی غالب علمای شیعه روایات مذمت او را جواب داده اند و روایاتی که در مدح اوست را بیشتر و محکم تر دانسته اند. از روایات متعددی برمی آید که وی مورد وثوق و اعتماد ائمه شیعه بوده است.

روایات و اخبار در ذم او وی را ظاهراً زمانی با خطابیه مرتبط می داند و ادعا شده گاه روایاتی آمیخته با عقاید غالیان روایات کرده است و بیش از همه در ارتباط میان اسماعیل بن جعفر با خطابیه نقش داشته است. به ضبط رجال کشی، جعفر صادق گاه وی را کافر خطاب می کرده و خشم خود را نسبت به ارتباط وی با اسماعیل ابراز می کرده است.

نجاشی او را متهم به غلو می کند و درباره ی او می نویسد: “فاسد المذهب، مضطرب الروایه، لا یعبأبه و قیل انّه کان خطّابیاً و لقد ذکرت له منصفات لایعول علیها”. کشی به طور گسترده روایاتی که در مدح او وارد شده و هم روایاتی که در ذم او می باشد را نقل می کند و نتیجه گیری را برعهده خواننده می گذارد. اما شیخ مفید مفضل را از صالحان می داند و آیت الله خویی نظر شیخ مفید را مقدم می داند و غلو خواندن او را مصداق غلو اصطلاحی کلامی نمی داند.

کتاب مفضل بن عمر جعفی کوفی

رحلت :

سرانجام مفضل، پس از هشتاد سال عمر با بركت و خدمت در راه محمد و آل محمد صلوات الله علیهم در شهر کوفه دار فانی را وداع نمود و به بهشت برین سفر كرد. امام رضا علیه السلام وقتی خبر وفات مفضل را شنید فرمود: «او به آسایش و راحتی رسید».

آثار :

۱ – كتاب توحید مفضل، كه املای امام جعفر صادق علیه السلام است و در آن به مباحث خداشناسی پرداخته شده و شهرت مفضل بیشتر به واسطه همین كتاب است.

۲ – كتاب الوصیه، كه در آن امام جعفر صادق علیه السلام مفضل را از امور مسلمانان و زندگی و خواسته های آنان و حوادث حال و آینده و اسرار جهان سفلی و علیا آگاه فرموده است.

۳ – كتاب الیوم و اللیله كه شامل مستحبات و دعاهایی است كه مفضل آنها را روایت كرده است.

۴ – كتاب علل الشرایع، در بیان فلسفه احكام شرعی و فواید و منافع آن است.

۵ – كتاب الاهلیلجه، این كتاب املای امام جعفر صادق علیه السلام و در ردّ ملحدان و منكران خداوند متعال بیان شده است.

کتاب توحید مفضل :

“کتاب توحید مفضل” یکی از اثرات مهم و معروف مفضل است که به عنوان یکی از عوامل شهرت و امتیاز او محسوب می شود. در این اثر، حضرت امام جعفرصادق علیه السلام در چهار جلسه، درباره شگفتی های آفرینش انسان، حیوان، رازهای طبیعت و فلسفه ناملایمات و مصایب، سخن می گوید.

مفضل در این اثر، به بررسی جهان با موضع یک اندیشمند و متفکر برجسته و آگاه، می پردازد. علاوه بر “کتاب توحید مفضل”، کتاب دیگری به نام “رساله اهلیلجیه” نیز از او به یادگار مانده است که امام علیه السلام در پاسخ به پرسش های کتبی مفضل مرقوم فرموده است.

در این اثر، علاوه بر پاسخ به پرسش های مفضل در مسائل کلامی، اعتقادی و طبیعی، حضرت به مناظره خویش با یک پزشک هندی، اشاره کرده است. کتاب توحید مفضل توسط گروهی از دانشمندان مسلمان شرح و ترجمه شده و تعلیقه هایی بدان نوشته اند.

آیت الله العظمی‌‌ خویی، فقیه و مفسر و رجالی بزرگ جهان شیعه در قرن معاصر، این اثر را تحسین کرده و از لطف و عنایت امام صادق علیه السلام نسبت به مفضل سخن گفته است.

آیت الله خویی به این نکته اشاره کرده که فضیلت و شهرت مفضل نه تنها به دلیل این کتاب بلکه به دلیل خصوصیات خودش بوده است که از جمله آن ها می توان به دانش عمیق او در مسائل دینی و فلسفی، وفاداری به اهل بیت علیهم السلام، انس و محبت به مردم، و عمل به دستورات خدا و پیامبران علیهم السلام اشاره کرد.

علاوه بر “کتاب توحید مفضل” و “رساله اهلیلجیه”، مفضل از سایر آثاری همچون “مکارم الاخلاق” و “مناقب اهل بیت” نیز برخوردار است که از ارزش آن ها برای جامعه اسلامی و شیعیان سخن به میان آمده است.

با توجه به اینکه مفضل در طول زندگی خود به دنبال دانش و معرفت بوده است، او را می توان به عنوان یک نمونه برجسته از دانشمندان و متفکران بزرگ تاریخ اسلام در نظر گرفت.

*

منبع : بیتوته

برچسب و تگ های مطلب زندگینامه مفضل بن عمر جعفی کوفی:

زندگینامه مفضل بن عمر جعفی کوفی, زندگینامه مفضل بن عمر,